Büyük Boş'un Derdi Büyük Olur...

 

Önce değerlerin içi oyuldu... Günlük siyasetin girdapları içine çekilen, üç beş oy için yem olarak kullanılan manevi değerler artık “değmez” oldu.

Uygulanabilirlikleri zamana, zemine, şartlara ve menfaatlere göre değişen prensipler, haliyle prensip olmaktan çıktı. Düşmanların ismi ve sayısı günlük olarak değişti. Düşman için adalet işlemedi, dostlar için liyakat aranmadı. Kul hakkı ve Allah korkusundan dem vurup, sahabelerin hayatından menkıbeler anlatan bazıları, dava dedikleri bir şeyi bahane ederek rüşvet alıp vermekten, yolsuzluk ve hırsızlık yapmaktan, kamu mallarını gasp etmekten imtina etmedi.

Elektrik veya kütle çekim hesaplarını kolaylaştırmak için, üç boyutlu nesnelerin küresel simetri özelliğini kullanarak bütün yükün yüzeyde toplandığını kabul eden “Gauss Yüzeyi” yaklaşımına benzer şekilde, kurumların içi boşaldı ve kurum deyince akıllarına sadece yüzeysel olan özellikleri geldi. Devasa ve gösterişli binalar inşa edilince, şatafatlı kutlamalar yapılınca kurumsallığın arttığı zannedildi.

Mesela, her ile bir üniversite açıldı ama bazılarında rektör, altı fakülteye birden dekanlık yapmaya mecbur kaldı. Bazı rektörlerin, üniversiteyi aile çiftliği gibi kullandığı haberleri hiç eksik olmuyor. Yeni üniversitelerin yönetim ve öğretiminde kalite problemi çıkınca, kontenjanları da boş kaldı. Eski ve iyi üniversitelere yaklaşamadıkları anlaşıldı, neyse ki, yöneticilerimiz adaletli davranmayı seçip, sistemi oturmuş üniversiteleri bozarak dengeyi sağlamaya çalışıyor. Boğaziçi Üniversitesi’ne malum rektör tayini sonrası gelişen olaylar hala tazeliğini koruyor. İdari yapılanmayı keyfince şekillendirebilmek adına ihtiyaç olmayan yeni fakültelerin ihdası, yeni ve alternatif vakıfların kurulması, üniversite genel sekreterliğine lisans öğrencisinin yerleştirilmesi sanki Boş Boğaziçi oluşturma maksadına matuf çabalar gibi görünüyor.

Üniversite sınavlarında baraj puanlar da kaldırıldı, boş üniversite mefhumunun içi dolduruldu. 19.90’dan başlayan puanlarla, karşınızda “Boş Boğaziçi Üniversitesi” diye bir kampanya görsek şaşırmayız yani... 10 milyona yakın genci fakültelere doldurunca nasıl eğitim verilecek, okulu bitiren öğrencilere nasıl istihdam sağlanacak soruları şimdilik sorulmuyor. Yeter ki, dünyanın en büyük binalarına en çok öğrenciyi yerleştirdiğimiz bilgisi ile hava atalım, gençleri politik tartışmalardan ve iş aramaktan bir süre uzak tutalım...

Şehirlerin dışına, koca koca hastane binaları dikildi. İnşaat ve işletme maliyetlerinin yüksekliği ve ihalelerinin kimlere hangi şartlarla verildiği kamuoyunda tartışılan şehir hastaneleri bunlar. Kampüse girişte restoranlar karşılıyor sizi. Hastane kapısında sağlı sollu kafeler, içerisinde ise oyuncak dükkanları falan... Şehir HastAVM’leri desek daha doğru belki de.

Şiddete maruz kalabilen, maaş ve özlük haklarının yetersizliğinden şikayet eden doktorlar, özel hastanelere ve yurtdışına kaçıyor. Bazı şehirlerde, bazı bölümler için doktor randevusu almak imkansız hale gelmiş. Alarmlarını 15.59’a kuran vatandaşlar, 16.00’da açılacak ve saniyeler içerisinde kapışılacak randevuları gözlüyor. Randevu alacak kadar şanslı olanlar, beş dakika sürecek muayene hakkı kazanıyor. Tahlil ve tetkikler için bazen aylar sonrasına gün veriliyor. Devlet hastanelerindeki doktor sayısı azaldıkça kalan doktorların iş yükü artıyor, bu da kaliteyi ve memnuniyeti düşürüyor. Hasta memnuniyeti azalınca sağlık çalışanlarına şiddet vakaları patlıyor. Doktor memnun değil, hastane çalışanları memnun değil, hasta ise hiç memnun değil ama sorarsanız İngiltere’yi kıskandıran bir sistem var.

Hekim dışı sağlık personelinin hekim olabilmesi için kanuni yolların açılmasını isteyen Anadolu Sağlık-Sen yöneticisi, sanırım “sağlık sisteminin içini daha çok nasıl boşaltabiliriz?” sorusuna cevap vermeye çalıştı. Temennisi gerçekleşirse muhtemelen “her işin boşu sağlık” deriz artık...

İlaç alma kısmı ise daha çetrefilli. SGK bazı ilaçları ödüyor, bazılarını belli bir kısma kadar karşılıyor, bazılarına da hiç karışmıyor. Eczaneye faturasında öyle kalemler var ki, kafadan hesaplayabilmek veya anlamak mümkün değil. Reçeteye yazılmadan alırsanız 10 lira ödeyeceğiniz bir ilacı, reçeteye yazılırsa 25 lira ödeyerek almanız gerekebilir. O kadar çok istisna ve fark ödemesi var ki, insan sağlık sigortasının ne işe yaradığını anlamıyor.

İnsanların hayatına en çok dokunan eğitim ve sağlık konusu yazıyı kapladı, güvenlik ve adalet kurumlarına yer kalmadı.

Son aşamada ekonomi de boşaldı. Zedelenen adaletle güven duygusu kaybedildi, yabancılar kaçtı, rezervler ve kasalar boşaldı. Enflasyon arttı, tencereler boşaldı. Baklavaların kilosu 200 liraların üstüne çıkınca, boş baklava satılır oldu. Boş baklavayı takiben boş tostlar çıktı piyasaya. İnşallah, kaşarlı tostun boşu ile sucuklu tostun boşu aynı fiyata satılır da “tostumsal fiyat eşitliği” sağlanır. Bu gidişle, boşmacun, laf salatası ve boş dürüm-dü(ş)rüm gibi ürünlerin çıkması da yakın...

Bu kadar içi boşalan değer, prensip ve kurumları ve dolayısıyla ekmekleri doldurmak için altı dolu çözümler gerekir. Altı dolu’nun toplandığı yuvarlak masada inşallah bu çözümler geliştirilecektir, Türkiye “boş”tan büyüktür...

Link:  https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/buyuk-bos-un-derdi-buyuk-olur_559020

Şükr-ist'ler...

 

Şükür, en basit anlamıyla, bütün nimetleri verene karşı yapılan teşekkürdür. Öncelikle her şeyi vereni düşünüp Ona minnettar olmak şükrün bir parçasıdır. Diğer bir parçası dil ile hamd sözlerini zikretmektir. Üçüncü bir tezahürü de ibadet etmek suretiyle şükrünü fiilen göstermektir. İbadetlerin en mühim olanlarından olan namaz, Fatiha Suresi ile başlar ve onun ilk ayeti “El-hamdu lillahi Rabbi’l-Âlemîn”dir.

El-hamd kelimesinin anlamından bahsederken Bediüzzaman, “…en kısa mânâsı, ilm-i nahiv ve beyan kaidelerinin iktiza ettiği şudur:

‘Ne kadar hamd ve medih varsa, kimden gelse, kime karşı da olsa, ezelden ebede kadar hastır ve lâyıktır o Zât-ı Vâcibü’l-Vücuda ki, Allah denilir’” ifadelerini kullanır.

Bunun anlamı, her nerede ve ne zaman, kimden gelirse gelsin ve kime yapılmış olursa olsun, hamd ve medihlere Allah lâyıktır, o hamd ve medihler Cenab-ı Hakk’a aittir.

Buradan anlıyoruz ki, insanlar bilerek veya bilmeyerek farklı kişi, kurum veya nesnelere hamd etse de o hamdlerin adresi bellidir. Kendisine vâsıl olan nimetler için insanlara veya başka vesilelere teşekkür etmek ile o nimetlerin hakikî sahibini bilip ona şükretmek farklı şeylerdir. Aracılık edenlere gerektiğinde teşekkür edilebilir.

Müslüman, her hâl için Allah’a şükreder. Sadece nimetlere eriştiğinde değil, başına gelen musibetlerde de Allah’a sığınır ve şükreder. Belâ ve musibetin daha büyüğünden kendisini sakındırdığı için şükreder, o musibeti dünyada yaşayıp ahirete müteallik, ödenecek muhtemel bir hesaptan kurtulduğuna şükreder…

Şükür ve tevekkül gibi kavramların, zaman zaman sorumluluktan ve çabalamaktan kaçınmak isteyen tembel ruhlar tarafından yanlış anlaşıldığını veya suistimal edilip kullanıldığını görebiliriz. İmtihan gereği, bir haksızlığa uğrayıp tokat yiyen bir insanın, “Şükrediyorum” diyerek başka bir tokat atmayı aklından geçirmeyen adama öteki yüzünü de çevirip orayı da tokatlamasını istemesinin şükürle bir ilgisi olmasa gerek. Aynı şekilde, haksızca birini tokatlayan kişinin, tokat yiyenden kendisine karşılık vermemesini ve şükretmesini istemesi de şükür pratikleri ile uyumlu olmaz.

Başa gelen felâket ve musibetlerde, mutlak ve küllî irade Allah’a ait olduğundan ona isyan edilmez, şükredilir. Bildiğimiz veya bilmediğimiz pek çok hata ve günahımızın karşılığı olabilir, ahirette çekmektense dünyada aradan çıkaran kişi kârda olur. Günahı/hatası olmayan peygamberler de dünyada sıkıntılı hâller yaşamışlardır. İmtihan dünyasının cilvelerindendir ve ahirette onun karşılığını çok fazlasıyla alacaklarına itimadımız tamdır. Can ve aklımızı her türlü belâ, hastalık ve musibete karşı elimizden geldiği kadar korumak vazifemizdir, tedbirimizi alır ve gelen tehlikeden etkilenmemeye çalışırız. Şekvalarımızı Allah’a iletebiliriz. Musibetin kendisini, bizi zarara sokan kişiyi Allah’a şikâyet edebiliriz.

Son zamanlarda iyi giden işlerde, iyiliğin sebebini kendisinden bilen ve bütün olumlu sonuçları sahiplenen ama kötüye giden işlerde suçu kadere, kısmete yıkan, musibetlerin Allah’tan geldiğine işaret eden kişileri görebiliyoruz. Bazı patronlar, siyasîler, idareciler, işler iyi giderken çalışanlarına “Sizi oraya biz getirdik, biz olmazsak siz de olamazdınız” derken, durumlar kötüleştiğinde insanları şükre davet ediyorlar. Tamam, bu bir musibetse, bu musibetin gelmesinde sizin kötü yönetiminizi ve aldığınız yanlış kararları sorgulamayalım mı? Siz kendi sorumluluklarınızın hesabını verin, biz şükrümüzü Allah’a yine edelim.

Bir işverene düşen, çalışanlarının hakkını ödemektir. “İhtiyacınızdan fazlasını infak etmeniz dinen daha münasiptir, biz de size sadece ölmeyecek kadar ücret ödeyelim” diyemez. İşçinin emeğinin karşılığı neyse onu verir, isteyen işçi onu infak edebilir. Yemeklerin kötü çıktığından şikâyet eden ve yiyemedikleri için aç kaldığını söyleyen öğrencilere, yurt idarecisi “Midenizin tamamını doldurmamak sünnettir, dolu mide sağlığa da zararlıdır” deyip işin içinden çıkamaz. Yurt yönetiminin görevi, düzgün yemek çıkarmaktır. Az veya çok yemek kişilerin kararıdır.

Kendisinden öncekilerin başlattığı sıkı ekonomik politikaların meyve vermeye başladığı zamanlarda yönetimi devralan, ucuz ve bol paranın dünyanın her yerini ihya ettiği küresel ekonomik ılık rüzgârı arkasına alırken, “Biz yaptık” diye övünen, herkesin refah seviyesini yükseltmekle övünen siyasî ve idareciler, rüzgâr hız kesip yer yer durduğu ve ekonomi irtifa kaybettiği anda insanları Allah’a yönlendiriyorlar.

Bolluk zamanında geleceği düşünüp akıllı yatırımlar yapılsa, kaynakların kullanımında israf ve suistimaller olmasa, hakkaniyetli ve adaletli davranılsa hiç darboğazlara girilmeyecekti. Bizim şükrümüz onlara karşı değil ve onlarla alâkalı da değil. Allah’a karşı olan vazifemize karışmayı bırakıp kendi vazifelerini neden yapmadıklarının hesabını verseler ne iyi olurdu!..

Bir de, siyasîlerin dümen suyuna giden meşhurların “Gerekirse soğan yeriz, simit neyimize yetmiyor, biraz aç kalsak ölmeyiz” minvalindeki açıklamaları millet tarafından pek hoş karşılanmıyor, onu söyleyeyim… Çok büyük ihtimalle, hayatının hiçbir döneminde o edebiyatını yaptıkları soğan ve simitle beslenme zorunluluğu yaşamayacak kişilerin bu beyanları, milletle alay etme gibi algılanıyor.

Hamd ve şükre düşkünlüklerinden değil de, insanların hassasiyetlerini kullanarak kendi kusur ve sorumluluklarını üzerinden atmak için insanları şükre davet eden şükür istismarcılarına kısaca “şükr-ist” denir. Evet, Rabbimiz bizden şükür ister ama şükr-ist’lerin istediği gibi değil…

Link: https://www.gencyorumdergisi.com/2022/02/sukr-istler/

El-AK-trick

 

İbrahim Özdabak karikatürü

2021’in son saatlerinde duyurulan elektrik ve doğalgaz zamları, Şubat ayının girmesi ile faturalara yansımaya başladı. Zamlar öncesi, elektrik sarfiyatı 200 liralık bir faturaya tekabül eden bir abone, aynı elektrik harcaması ile 450 lira ödeyecek artık.

Enerji Bakanlığı’nın yerinde olsam, “Sevgili vatandaşlar! Kapınıza dayanıp, elektrik, doğalgaz, internet ve telefon şirketlerinden geldiğini söyleyen, fahiş tutarlara sahip faturalara itibar ediniz! FATÖ (fahiş tutar örgütü) ciddi bir örgüttür, ödemezseniz size verdiği hizmeti keser!” diye bir kamu spotu yayınlardım.

Zamlı faturalarını sosyal medyadan paylaşıp isyan edenler, yeni tarifeyi ve hükümeti protesto etmek için toplanıp yürüyenler oldu. Neyse ki, her zaman ve çoğu işte olduğu gibi, vatandaşın imdadına  Cumhurbaşkanı yetişti: Kademeli faturalandırma sisteminde katmerli katsayıyla çarpılan elektrik sarfiyatı kademesi 150 kws yerine 210 kws olarak değiştirildi. Müjdenin büyüklüğünü anlamak için şöyle söyleyelim: 1000 liralık bir faturada, bu alicenaplık vesilesiyle 41 liralık indirim olacak. 41 kere maşallah...

Hep aynı taktik; bir vergi, ceza veya vatandaşın cebinden çıkacak bir ödeme mi artırılacak? Dünya ve piyasa gerçeklerinin gerektirdiği miktarın iki buçuk-üç katı ile işe başlanıyor. Motorlu Taşıtlar Vergisi üzerinden örnek akış şöyle:

• MTV’yi % 40 artır (makul artırma oranının %15 olduğunu varsayalım)
• Artış duyurusunu bürokratlara yaptır
• Kamuoyunun nabzını ölç, vatandaş hiç ses çıkarmıyorsa aynen devam!
• Tepkiler gelmişse; sadece muhalefet tabanından mı geliyor, yoksa kendi tabanında da homurdanma var mı?
• % 40’lık zam oy kaybettirecekse veya daha düşük bir oran oy kazandıracaksa zamdan indirim yap
• % 40’lık zammın % 25’e çekildiği “müjdesini” Cumhurbaşkanı versin ve milletin gönlünü kazansın

Hesaplar % 15 zammı gerektiriyorken, bu sistemle, tutabilirse % 40 oluyor, tutmazsa % 25! Hem de, tepki gösteren insanlara “bak, nasıl direnip de indirdik” duygusu yaşatılıyor, daha ne olsun! Halkının dertleriyle alakadar, şefkatli bir Cumhurbaşkanı imajı çiziliyor. Buna “El-AK-trick” diyebiliriz. El kısmı, Arapça harf-i tarif, AK, bildiğiniz AK, trick ise İngilizce hile anlamına gelen bir kelime.

Arabalardaki cam filmine önce izin verilip sonra ceza kesilmesi ve nihayetinde o cezadan indirimlere gidilmesi, ÖTV zamları, emlak vergileri, asgari ücret açıklamaları, fındık-çay gibi tarım ürünleri için devletin vereceği taban fiyatlar, türlü teşvik ve indirim açıklamalarında hep bu El-AK-trick yöntemleri kullanılıyor.

Kendilerinden önce vatandaşların aydınlatma için gaz lambası kullandığını, ülkeye elektriği kendilerinin getirdiğini iddia eden, altı ışık okunun çıktığı bir ampülü logo edinen bir partideki işleyiş elektrikle çok bağlantılıdır diye düşünüyorum. Okunuşu elektrik kelimesine benzeyen El-AK-trick yöntemini anlamak için, elektrikte kullanılan OHM Kanunu’na bakmak lazım. Şöyle bir formülü vardır:

Gerilim = AKım x Direnç (V= i x R)

Buradaki akım, “el-Aktrol”lerin hareketi ile oluşur. Yüksek gerilimlerden beslendikleri için AKım’ı artırırlar. Gerilimi tırmandıracak her türlü direnç yükselmeleri de makbuldür. Alternatif akıma tabi oldukları için, akımın şiddeti ve yönü sürekli değişir. Kendilerine gönderilen işaret fişeği nereyi gösteriyorsa istikameti ona göre yenilerler. Birileri düğmeye basıyor, ardından akıyor akmakta olan. Bir oluyorlar, dir'oluyorlar ama neticede trollüyorlar.

El-AK-trick metodunun bir diğer önemli özelliği, söylediklerinin tersini yapmak ve yaptıklarının tersini söylemektir. Lafta ahlak dersi verirlerken, rakiplerini küçümserler, hakaret ve küfürlerle haysiyet cellatlığı yaparlar, küçük çocuklara bile nefret dolu siyasi nutuklar attırıp gülerler.

Askeri, istihbari, siyasi, idari ve bürokratik bütün güçlere sahip oldukları halde muhakkak yeni ortaya çıkan bir mağduriyet hikayeleri olur. Her zaman mücadele ettikleri gizemli ve büyük bir düşman vardır. Tabii, bu büyük düşmanlarla mücadele edebilmek için hürriyetlerden, hukuktan ve gerekirse de ekmekten fedakârlık etmeyi salık verirler.

Ecdat, ecdat diye ortalıkta dolaşıp, ecdattan kalan eserleri yağmalarlar, tarihi külliyeleri nargile kafe ve otoparka dönüştürürler, restorasyon adı altında yandaşlarına para aktarıp o eserleri tahrip ederler. Ecdadın tarihini anlatan filmler çekerken tarihi gerçekler yerine bugünün siyasi durumlarına gönderme yaparlar.

Her fırsatta adaletten dem vururlar ama ayyuka çıkan adam kayırma, rüşvet ve yolsuzluk iddialarının göbeğinde yer alırlar. Kesin delilleri olsun olmasın, kararname ile attıkları kişilerin bütün akraba ve taallükatını da cezalandırırlar.

***

Elektrik faturaları bir şekilde ödenir de, bu El-AK-trick’lerin ülkeye faturası nasıl ödenecek bilmiyorum...

Link:  https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/el-ak-trick_558198

Kar ne, hediyesi...

 

İstanbul için beklenen 2022’nin ilk yoğun kar yağışı sonunda geldi. Tam da okullarda yarıyıl tatili başladıktan sonra hem de... Yıl boyu karla oynayacağı oyunları düşünen çocuklar için bir nevi karne hediyesi oldu.

Evet, yağarken seyretmesinin verdiği huzur, dantel gibi nakışlarıyla çevreye kattığı güzellik, kardan adam, kayak ve kartopu oyunu gibi eğlenceleri ile; kar ne, hediyesi Rabbimin... Faydaları saymakla bitmez: Havadaki kirliliği temizler, yerdeki ve havadaki mikropları öldürür. Yeraltı ve yerüstü sularını besler. Barajların dolmasına yardımcı olur. Dolan barajlar sayesinde daha çok elektrik üretebilir hale geliriz. İçinde bulunan amonyak toprağa karışır ve bakteriler tarafından çevrilerek bitkilerin azot ihtiyaçlarını karşılamada yardımcı olur. Kar suyu, aynı zamanda demir, potasyum ve kalsiyum gibi mineralleri çözerek bitkilerin gerekli mineralleri almasını sağlar. 

Bu hediyenin biraz külfetleri de yok değil tabi, soğuk bir yüzü var öncelikle, üşütüyor bizi. İmkânları kısıtlı olan insanlar kara bakıp kara kara düşünüyor ısınma masraflarını. Yağış hızına ve miktarına göre, kara, hava ve deniz ulaşımını kesintiye uğratabilir. Türkiye nüfusunun beşte birinin sıkıştığı bir şehirde bu ulaşım kesintileri bazı insanlar için hayatı felç edebilir. 

Geçtiğimiz Pazartesi günü, mesai saati bitimi itibarıyla işyerimin bulunduğu yerde hava güneşli idi. Evimin bulunduğu mevki civarında ise fırtına şeklinde yoğun bir kar yağışı varmış. Bu sebeple, raylı sistemlerle gidebileceğim en uzak yere olan Olimpiyatköy’e gitmeye karar verdim, oradan da bir otobüsle eve geçecektim. Maalesef, Olimpiyat Stadı’na vardığımda yolların kapandığı ve hiçbir otobüs seferinin yapılamadığı anonsu geçiyordu. Dört saat süren, karlarda bata çıka, 12 km’lik, çoğu yokuşlu bir yolu yürüyerek eve ulaşabildim.

Aynı saatlerde İstanbul Havalimanı’nda uçuşlar yapılamamış, kargo binasının çatısı çökmüş, havaalanına giden yollar kapanmış. Havalanmak üzere piste giden uçak hareket edememiş, içerisindeki yolcular ancak 9 saat sonra tahliye edilebilmiş. 20 bine yakın insan alanda perişan olmuş. Otele yerleştirilmeyi beklerken, altlarına sermek için kartonlar bile parayla satılmış. Seslerini duyurmak istediklerinde karşılarında çevik kuvvet polislerini bulmuşlar. TEM ve Kuzey Marmara otoyolları tıkanmış, insanlar yollarda mahsur kalmışlar. Su içmeye bile talimatsız gidemedikleri anlaşılan bakanlar, Cumhurbaşkanı talimatıyla İstanbul’a gelmiş, fakat dünyanın kıskandığı yeni havaalanımıza inememişler. 

Havaalanı yetkilileri “bizim suçumuz yok, havayolları şirketleri yolcuları mağdur etti” diyor, havayolu şirketleri “otel vardı da biz mi yerleştirmedik, bir tane otel var, o da dolmuştu, yollar desen kapalı, biz ne yapalım?” diye soruyordu? Otoyolları işleten, geçilse de geçilmese de, soğukta sıcakta, karantinada-kar altında her hal ve şart altında işleyecek olan geçiş garantisini cebinde tutan şirketlerden ise herhangi bir ses çıkmadı.

Hükümet yetkilileri, hükümet basını ve hükümet trolleri Büyükşehir Belediyesini yerden yere vuruyordu. Bu hengâmede en çok konuşulan konu İBB Başkanı İmamoğlu’nun balık yemeye gitmesi oldu. Büyükşehir Belediyesi, karayolları ve otoyolların Karayolları Genel Müdürlüğü sorumluluğunda olduğunu hatırlatıyordu. Başkanı balığa gitti diye İBB’yi suçlayanlar haklı diyelim, diğer yolların ve yapıların sorumluları balığa gitmedikleri halde neden problemler yaşandı?

Sade vatandaşlar olarak, gittiğimiz yolların hangisinden kim sorumlu bilemeyebiliriz. Karayolları mı, Köy Hizmetleri mi, Büyükşehir Belediyesi mi, ilçe belediyesi mi, muhtar mı yoksa ihtiyar heyeti mi, nereden bileceğiz? 

Kendi vazifesini yapmamışken, başkasının işlerini engellemeye çalışma gayretiyle cezalandırılan vatandaş oluyor. Kar ve rüzgârdan çok çabuk etkilenen, şehirden uzak bir yerde, metrosu bitirilmeden aceleyle açılan havaalanının sorumlusu kim? Yenisi çalışabilsin diye eski havaalanının pistlerini bilerek bozduklarını Ulaştırma Bakanı bizzat kendisi söyledi. 

Hakaret suçu isnat edilen kişilere gece yarısı kelepçe yetiştiriliyorken, gündüz vakti yağan kara kepçe bulunamadı. Otel isteriz feryadını dile getiren turistlere çevik kuvvet anında yetiştirildi.

Kul korumalı çalışması gerekirken “kar korumalı, mevzuyu at başkasına sistemi” ile çalışan kurumlar! Sizin hepinizin karnesi zayıf geldi, haberiniz olsun. Serçeden balıktan, havadan sudan gündemleri bırakın, hiç olmazsa afet zamanlarında vatandaşı siyasî çekişmelerinize kurban etmeyin...

Link: https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/kar-ne-hediyesi_557777

Nu$reddin Hoca Fıkraları

 

Reuters kaynaklı bir habere göre, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bakan yardımcısı olduğu zamanlarda dış yatırımcılarla yaptığı toplantılardan birinde, yatırımcıların sorularını cevaplamak yerine onlara çocukluk hikâyelerini anlatmış ve bunun üzerine yatırımcılar herhangi bir taahhütte bulunmadan ayrılmış.

Biz de, bu vesileyle nükteleri ile meşhur Nu$reddin Hoca’dan bir kaç fıkra aktaralım: 

Ya tutarsa?

Nu$reddin Hoca bir gün, borç denizinde yüzen bir ekonominin başında durmuş, elindeki kepçeyle ekonomiye yeni model atıyormuş. Köylünün biri onu o halde görünce dayanamayıp sormuş:

“Hocam, hayırdır, ne yapıyorsun öyle?”

“Yeni ekonomi modeli atıyorum”

“Koca ekonomi, hiç yeni model tutar mı?”

“Ya tutarsa?”

“Ben zaten inecektim...”

Nu$reddin Hoca, eşekonomisine binip gezmeye çıkmış. Bir anda, eşekonomi tökezleyince Hoca da yuvarlanıp yere düşmüş. Mahalleli kendisine bakıp gülmüş, ama Hoca bozuntuya vermeden, “Ne gülüyorsunuz, ben zaten inecektim” demiş. 

Peşin paranın kokusu...

Günlerden bir gün, alacaklıları Nu$reddin Hoca’nın kapısına dayanmış paralarını istiyorlarmış. Nu$reddin Hoca kendinden emin bir şekilde: 

“Kolay o iş, yakında hepiniz paranızı alacaksınız” demiş. Hoca’nın rezervlerinin borç ödeyebilecek durumda olmadığını bilen alacaklılar şaşırmış. Borçlarını nasıl ödeyeceğini sormuşlar. Hoca anlatmaya başlamış: “Şimdi biz faizi indireceğiz, faiz inince dolar yükselecek. Dolar yükselince ihracatımız artacak. İhracat artınca ülkeye döviz girişi olacak. Giren dövizleri toplayıp size borçlarımızı ödeyeceğiz.” 

Alacaklılar gülmüş bu senaryoya. Hoca da “sizi gidi köftehorlar” demiş, “peşin paranın kokusunu aldınız, gülersiniz tabi...”

Ters yön

Yeni teslim aldığı eşekonomiye ters binen ve ters yönde ilerleyen Nu$reddin Hoca, trafikte seyrederken bir anons duyulmuş: “Dikkat, dikkat, ters yönde ilerleyen bir sürücü trafiği tehlikeye atmaktadır”

Karşıdan gelen araçlara bakarak iç geçiren Nu$redddin Hoca kendi kendine söylenmiş: “Ne bir sürücüsü, hepsi ters gidiyor hepsi...”

El elin parasını halay çeke çeke dağıtırmış

Nu$reddin Hoca, bir yandan çevresindekilere fütursuzca para dağıtırken, bir yandan da halay çekiyormuş. Tanıdıkları Nu$reddin Hoca’ya sormuşlar: “Para dağıtırken nasıl halay çekebiliyorsun?” Hoca cevap vermiş: “El elin parasını halay çeke çeke dağıtırmış...”

Tam da açlığa alışmıştı

Yokluk ve kuraklık zamanlarının birinde Nu$reddin Hoca, eşeği Kurakçan’a verecek yem bulmakta zorlandığı için çareyi yemi günden güne azaltmakta bulmuş. Her gün, bir önceki gün verdiği yemin yarısını koyuyormuş yemliğe. Gün geçtikçe takatten düşen Kurakaçan, kesintilere dayanamayarak ölmüş. Kurakaçan’ın öldüğünü gören Nu$reddin Hoca: “Tüh, tam da açlığa alışmıştı... ”

Ciğerezerv buradaysa kedolar nerede?

Pazarda dolaşırken Nu$redin Hoca’nın ciğerezerv çekmiş. Cebindeki swaplarla bir ciğerezerv alıp merkeze götürmüş ve akşama pişirmelerini istemiş. Akşam olup merkeze geldiğinde, ciğerezervi kedoların yediğini söylemişler. Hemen kedoları alıp tartan Nu$reddin yapıştırmış cevabı: “Ciğerezerv buradaysa, kedolar nerede?”

Bizim çocuklardan birinin anası ağlayacak 

Her biri farklı şehirlerde yaşayan evlâtlarını ziyarete giden Nu$reddin Hoca, önce büyük oğluna uğramış. İşlerin nasıl gittiğini sorunca büyük oğlu “bütün beklentimi ithalatla yapacağım işe bağladım, kur düşmezse anam ağlayacak” demiş. Ertesi gün, küçük oğlunun yanına gitmiş ve ona da işlerin nasıl gittiğini sormuş. O da “bütün paramı, yapmayı planladığım ihracat için harcadım. Kur yükselmezse anam ağlayacak” demiş. 

Eve morali bozuk bir halde dönmüş. Hanımı onu görünce suratının neden asık olduğunu sormuş. Hoca: “Benimki önemli değil, asıl sen kendini düşün. Kur yükselse de, düşse de bizim çocuklardan birinin anası ağlayacak.”

Aklın varsa swapa koş swapa!

Günün birinde Nu$reddin Hoca, merkezi ile birlikte odun kesmeye gitmiş. Kur’u ve gevremiş odunları kesmiş ve merkezin sırtına yüklemiş. Yolda giderken, aklına odunların tutuşup tutuşmayacağı takılmış. Küçük dallardan birini tutuşturmayı denemiş. Başlangıçta, çıtır çıtır yanan odunların sesi ve kokusu ikisinin de hoşuna gitmiş. Lâkin, kısa süre içinde kur’u odunların tamamı ve merkezin semerezervi yanmaya başlayınca merkez hoplayıp zıplamaya başlamış. Bu duruma içi yanan Nu$reddin Hoca merkezine: “Merkezim, aklın varsa swapa koş swapa... yoksa halin duman!”

Link: https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/nu-reddin-hoca-fikralari_557336

Yeterodoks Ekonomi

 

Sefer Selvi karikatürü

Büyüleyen gözleriyle, ı$ıl ı$ıl, ye$il ye$il bakan ve partisine sevdalanmış yüreklere damla damla akan Nebati bakan, karanfiller gibi renkli, bülbüller gibi ahenkli, neş’eli, sevinçli, zevkli bir şekilde nağme nağme şakıyorken, bir anda söylem değiştirdi.

Önceleri, kahvehanede konuşan dayıların kullandığı dilden çok farklı olmayan sözler sarf ediyordu, kendisine rakam ve veri sorulunca gözlerindeki ışıltıyla cevap vermeye çalışıyordu. Doları nasıl indirdiklerini anlatırken kıpır kıpır olduğundan bahsediyordu.

İş dünyası ve para çevrelerini etkilemek, “bu işten anlıyorum” demek için olsa gerek, tam olarak şöyle dedi: “Biz, ortodoks politikaları bir tarafa koyduk. Artık heterodoks politikalar var. Bunu yaparken de eklektik olmayı, ülkenin gerçeklerine, iç dinamiklerine uygun bir şekilde maliye ve para politikalarını da birlikte yürüterek, bütçe disiplininden taviz vermemek koşuluyla yolumuza devam edeceğiz.”

Politikaları ne kadar heterodoks olur bilmiyorum ama ekonomi yönetiminde bazı paradokslara imza attıkları kesin. Faize karşı olduklarını söyleyip Merkez Bankası’nın politika faizlerini düşürdüler ama hazinenin borçlanma faizi, bankaların mevduat faizleri, konut-taşıt-ihtiyaç kredilerinin faizleri, kısaca diğer bütün faizler yükseldi.

Halk, millet, fakir edebiyatı yaptılar, milletten topladıkları parayla doldurdukları kesenin ağzını bankalara, bankada parasını faize yatıranlara açtılar. Faizlerin kur farkını hazine ödeyecekmiş, eli bol, nasıl olsa buna fetva verecek cübbeli bol...

“Yüksek kur iyidir, ihracatımız artar, döviz girişi olur” dediler, “biz bilerek yükseltiyoruz, bundan sonra böyle, Çin gibi olacağız” dediler. Afrika paraları dahil bütün para birimleri karşısında TL değer kaybetti. Dengesiz ve öngörülemez şekilde seyreden kurlar, fiyatların da anlık değişimine sebep olur. Böyle durumlarda insanlar, fiyatı daha da yükselmeden, alabiliyorsa ihtiyaçtan fazlasını almaya çalışır. Satıcılar da maliyetlerin ani yükselmesi ile baş edebilmek için satmakta acele etmez. Bu da mal ve hizmet piyasası için kaos demektir.

Market-pazar fiyatları alıp başını gidince, kerameti kendinden menkul bir mevduat (faiz deyince kızıyorlar) sistemi getirerek ateşi söndürmeye çalıştılar. Bankaların, piyasaların ve döviz bürolarının kapalı olduğu saatlerde “biz bir şey yapmadık, vatandaş rekor seviyede döviz bozdu” dediler. Halbuki, o günlerde, vatandaşların döviz hesaplarındaki varlıkların arttığı ve merkez rezervlerinin mum gibi eridiği, Merkez Bankası ve BDDK verileriyle ortaya çıktı.

“Faiz sebeptir, enflasyon sonuçtur” dediler, aylar önce faizi düşürdükleri halde kendilerinin ölçtükleri enflasyon bile günden güne artıyor. Üretici fiyat endeksi %90 artarken, bu artış tüketici fiyatlarına %36 yansıyormuş. Yıllardır açıklanan rakamlar bu minvalde. ÜFE, TÜFE’nin en az iki katı! Hadi, bir ay için doğru olduğunu farz edelim. Normalde üretici, ayakta kalabilmek için maliyet farkını fiyata tatbik eder ve muhakkak bir sonraki ay tüketici fiyatları katmerlenerek artar.

Don Kişot gibi zincir marketlere savaş açtılar, fırsatçılıkla ve fahiş fiyat uygulamakla suçladılar. Marketlerin hepsi birden fahiş fiyatlarla satış yapıyorsa, resmi enflasyon nasıl böyle güdük kalmayı başarıyor? Enflasyon böyle düşükse fiyatların fahiş olduğuna nasıl kanaat getirildi?

Dolar, 9’dan 18’e fırladığında sade vatandaşın dolarla ne işi olur diyenler, 18’den 13’e inmesinin zaferini kutluyor. Benzin, mazot, doğalgaz, elektrik gibi bütün üretim taşıma depolama maliyetlerini logaritmik olarak artıran maliyetler zamlandı ama “dolar indi, bütün market fiyatları da inmeli” diyorlar. “Son zamlarla yaptıklarıma bakma ne olursun, benim AKlım başımda değil” şarkısını söylüyorlar adeta. Sadece akaryakıta, 2021 yılı içerisinde 46 defa zam gelmiş. Biliyorsunuz, ülkemizde ham petrol var ama şimdilik “çıkarttırtmıyorlar”. Güzel ülkemiz ham petrolden kazanamıyorsa “zam petrol”den kazanır, evvelallah...

Esnafı stokçulukla suçlayanlara sormak lazım; otoban, köprü, yol, hastane ve bilumum KÖİ projesinde 20-25 yıllık geçiş-kullanım garantisi stoklayanlar ceza alacak mı? Beş yıllık kullanım hakkı olduğu halde, kıyıların bedava devredildiği, limanları 49 yıllığına işletme hakkı verilen yabancılar stok yapmış olmuyor mu?

“Her evin önünde 2-3 araba var, kapıcılar bile araba sahibi oldu” dediler. Bugün ise "benzin, motorlu taşıtlar vergisi, köprü, otoyol, emlak vergisi, pasaport harcına yapılan zamların, dar gelirli vatandaşın değil, bir avuç zenginin sorunu olduğunu" söylüyorlar. Dar gelirlinin arabası yok ki vergisini versin diyorlar. Haliyle, köprüden ve otoyol parasından da etkilenmiyormuş. Yurtdışına çıkabiliyor mu ki pasaport harcı zamlarına muhatap olsunmuş. O zaman “zamlar kimin için çalıyor?” Zamların muhatabı olan kişi sayısı çok az ise milletin büyük kısmı fakir demek istiyorsunuz. Yok, zengin sayısı fazla ise ve bu zamlar o zenginleri etkiliyorsa halkın büyük kısmı etkileniyor.

Sabit gelirlilerin yarısından fazlası asgari ücretle maaş alabiliyor, işsizlik had safhada, arabası olmasa bile aldığı ekmeğin bile fiyatı MTV’den, otoyol ücretinden etkileniyor. Vatandaş, geçmediği köprünün, kullanmadığı otoyolun, gitmediği hastanenin ve uçmadığı havalimanının kullanım ücretlerini ödüyor. Bırak yurt dışına çıkmayı, yaz tatillerinde memleketine gitmeye parayı zor bulanlar var.

Heterodoks falan dinlemez, millet bu paradoksları gördükçe “yeterodoks” kartını çıkarıp gösterir... 

Link: https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/yeterodoks-ekonomi_556450 

Kur'lar Valisi

 

Sefer Selvi Karikatürü

Çevresindeki herkesten daima borç alan bir insan düşünün.

Üstelik, borçla geçinmesine rağmen, şahsî hayatında lüksten ve debdebeden de ödün vermez. En güzel markalardan giyinir, en pahalı parfümleri satın alır, en son model teknolojik cihazları kullanır.

Üniversite sınavlarına hazırlanması için ailesi onu şehirdışındaki bir dersaneye göndermiştir, ama dersaneye gitmeyip üniversitede okuyan arkadaşları ile gezer. Dersane taksidini ödemesi için gönderilen parayı da dersaneye yatırmayıp sağa sola harcar. “Yancı” tabir edilen bir arkadaş grubu ile birlikte keyif çatarlar. Sorulduğunda, gitmediği dersaneye para vermenin anlamsız olduğunu söyler. Babasının ismini kullanarak dersane müdüründen bile borç alır. Yancı çete, her ortamda onu müdafaa eder, borç bulabileceği yeni arkadaşlar bulmasına yardımcı olur.

Borçlarını döndürebilmek için başka borçlar almak lâzım, ama sonsuz sayıda arkadaşı olmadığı ve çoğunun gözünde kredisini tükettiği için artık borç bulması mümkün değildir. Başka şehirlerde yaşayan dostlarını telefonla aramaya başlar, ama nafile. Alacağı için en çok bastıran kişilere ufak tefek ödemeler yaparak oyalamak geçici bir rahatlık sağlıyordur.

Çatlak sesler yükselince, borç aldığı bazı dostlarını toplayıp lüks bir lokantaya yemek yemeye götürür. Kendini affettirmek için güzel bir yemek yedirdiğine göre para bulmuştur, borcunu ödeyecek diye düşünülürken, dâvetlilerden bir kaçına hesabı ödettirip, “size borcum vardı, yemeği sizden yedik, artık borcum yok” diyerek, yemek masrafını, ödeyen kişilerin borcundan mahsup edip düşer. Şaşırabilirsiniz, ama hesabı ödeyeceğini öğrenen minik alacaklılardan bazıları, halay çekerek karşılar bu durumu. Bu arada, küçük numaralara karnı tok olan bazı alacaklılar, arkadaşımızın eşyalarından ayakkabı, elbise, telefon, artık ne bulurlarsa almaya ve bu şekilde alacaklarını tahsil etmeye çalışırlar. O eşyaların parasını kendi vermediği için, haraç mezat verse de pek umursamaz.

Bahsettiğimiz kişi, aynı zamanda bütün yabancı kurlara hükmeden tek bir mevduat hesabının mucidi Kur’lar Valisi’dir. Kurlar Vadisi’nde yaşamaktadır. Düşmanlarına âlemi dar eden bir ustadır. Yardımcısının ismi Mebati’dir. Mebati gözü pek bir yardımcıdır. Gözlerindeki ışıltısı ile meşhurdur. İçi kıpır kıpırdır, her şeyi güzel görür. Kendi de güzel bir insandır, zira güzellik, bakanın gözlerindedir derler... İspiritizma nevinden birtakım harikalara mazhar olduğundan mıdır bilinmez, baktığı kişinin gözlerinden hangi tarafta olduğunu okur.

Gez-göz-arpacık koordinasyonunu sağladıktan sonra vuramayacağı kur yoktur. Kendisinden önce Kurlar Vadisi’nde uçan kurlar, martılar, yeşil gözlü (gözlerinde dolar yeşili belirmiş) bir bahar ve gülen şen dolarlılar varmış. Tek atışta onların hepsini yere düşürdüğüne başta kendi de inanamamış. Bir müdahalede bulunup bulunmadıklarını arkadaşlarından öğrenmek istemiş. Yetinmemiş, şarkılara sormuş, söylememişler, anılara yalvarmış, bilememişler, ufukları aramış, görünmemişler... “Lan, nasıl...” deyip iniveren kurları seyretmiş.

Komple teorilere inanan Mebati, aforizmaları ile de meşhurdur. Örnek vermek gerekirse: “Somunu düşünen kahraman olamaz.” “Bir kuru sabah yükselirken görürsem önemsemem, öğlen yükselirken görürsem tesadüf derim, ama akşam da yükselirken görürsem hiç düşünmez vururum” “Dolarda, piyasada vurgun yapan kaçar, vurduran ilk ziyarete gelir” “Dövizini dövmeyen, dizini döver”

Mebati, insanların en çok merak ettiği bazı soruları “He babam medyası”na ezberletmeye çalışmış. “Roma’yı kim yaktı, İmparator Neron”, “İstanbul ne zaman fethedildi, 1453”, “Kızı üşümesin diye Pablo Escobar ne yapmış, dolar yakmış” gibi soru ve cevaplar işte... He babam medyası sorularla cevapları aklında tutamayıp karıştırmış ve halk rezervleri sorduğunda şöyle bir cevap vermiş: “İmparator Neron, Pablo Escobar ile birlikte, günde 1453 milyar dolarımızı yakmıştır.”

Ne diyelim, onlar ermiş kur adına, biz çıkalım kerevetine...

Link: https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/kur-lar-valisi_556011