İngilizce “Online” kelimesi dilimize “çevrimiçi” diye çevrilmiştir. “On” ismin bulunma hâli olan –de, –da takısı manasında kullanıldığı gibi, özellikle elektrik elektronik sistemleri için “açık” anlamında da kullanılmaktadır. “Line” ise çizgi, hat anlamlarına gelmektedir.
İşin içinde hat ve numaralar olunca, online kelimesini Türkçe’ye cevirmek için neredeyse Graham Bell’e kadar gidip numaraların gerçekten elle çevrildiği zamanlardan ilham almak gerekiyor muydu ve bu kimin fikriydi bilmiyorum.
Bilgisayar ve onunla ilişkili internet tabanlı teknolojiler ve mobil sistemlerde (anlık mesajlaşma sistemlerinden web sayfalarına, sosyal medya platformlarından uzak sunucu bağlantısı gerektiren sistemlere) online-çevrimiçi tabiri aktif olarak sunuculara bağlı olma ve sistemde hazır bulunmayı ifade eder.
Cebimizde, elimizde, kolumuzdaki saatte, dizimizin üstünde, masalarımızın üstünde ve oturma odalarımızın duvarlarında çevrimiçi olabileceğimiz ve bizim gibi çevrimiçi olanları görebileceğimiz sistemler mevcut. Bütün bu sistemlerde aynı anda çevrime giren insanları düşünün: akıllı telefonda Twitter, tablette Instagram, dizüstü bilgisayarda Facebook ve teleziyonda Youtube açık ve akıyor…
Hiç birine haksızlık etmeden eşit zaman ayırabilmek ve diğer mecralarda neler kaçırıyor olabileceğinin düşüncesi ile sürekli kafayı bir sonraki mecra ve cihaza döndürmek… İşte çevrim teorisi budur. Bakmayın elli çeşit cihaz saydığıma, aslında çevrim teorisi için tek bir cihaz da yeterlidir; akıllı telefonlar. Bu cihazla girilemeyecek ve takip edilemeyecek mecra yoktur. Ellerimizden yolda yürürken bile düşürmüyoruz bu cihazları. Hele ki artırılmış gerçeklik ile zenginleştirilmiş oyunlar artık sokakta bile oynanıyor. Eminim dinleri afyona benzetenler bugünleri görseydi “ayfon dindir” diyecekti.
Çevrim teorisinin girdabına yakalanan insanlar reaksiyonlarla beslenir…
Güçlü reaksiyon alanlar gelişir, zayıf hesaplar silinir. Çok beğeni, haddinden fazla yorum ve yeteri kadar paylaşım fenomenlik yolunda çevrimci arkadaşı yükseltir. Fena fil-fenomen bu meslekte önemli bir düsturdur. Yani fenomenlikte kalıcı olmak için her değer ve duygu feda edilebilirdir. Para ile satın alınan like’lara değil, doğal like’siyonlara itibar edilir. Like sayısının düşmesi, tansiyon veya şeker düşmesine benzer bir etki yapıp fenomen adayımıza baygınlık geçirtebilir. “Hatırladınız mı beni, yüzlerce K sayıda takipçilerim vardı…” diyen bir eski fenomen görürseniz biliniz ki, çevrim, çocuklarını yemeye başlamıştır. Evet, çevrim teorisi çok zalimdir ve her zaman en güçlüden ve yeniliklere en çok ayak uydurabilenden yanadır.
Eskiden fotoğraf makinesi ve çekilen fotoğrafların tab edilmesi imkânları çok az olmasına rağmen, çektiğimiz fotoğrafları hemen tab ettirir ve onları süslü kapakları olan albümlerde saklardık. Her bir resim çok değerliydi. Hatıra defterlerimiz vardı, içinde dostlarımızın kalbinden temiz olmasa da beyaz sayfaları olan. Kendi el yazıları ile yazdıkları yazılar, çok güzel ve kıymetliydi hakeza… Dostlarımızın kendilerinden birer parçaydı adeta hatıraları. Artık yazı ve resim, gelişen, evrilen ve çevrilerek bizi de çevriminin içine alan teknolojilerle o kadar çok ve hızlı üretilir olunca çok hızlı da tüketilir oldu. Kıymetleri de kalmadı eskisi gibi. Aynı pozu iki, üç veya canımız ne kadar isterse hemencecik çekiyoruz ve en güzelini seçip diğerlerini hemen siliyoruz. Hatta silmiyoruz bile çoğu zaman ve dijital bir çöplük oluşturuyoruz. En güzel resmi istediğimiz mecrada yayınlamak yeterli geliyor bize. Ve bir daha belki hiç bakmıyoruz bu resimlere. Çok ilginç resimler değilse takipçilerimizin bile ilgisini çekmiyor. Bir anlık var oluş ve ömür boyu bir daha bakılmamak üzere nisyan denizine dökülmek… Çok üzülüyorum yeni nesil resimlere. Hele Snapchat nam tabir edilen bir platform var ki, sana gönderilen resme baktın, baktın… Bakmadın, on dakika içerisinde resim kendi kendini yok ediyor!
Çok eski zamanlardan bugüne intikal etmiş yüzlerce sanat eseri müzik parçaları var, mesela Itri’nin eserleri günümüzde bile hatırlanıp icra edilebiliyor. Oysa geçen sene üretilmiş şarkıcı ve şarkılar bugün hatırlanamayabiliyor, tam bir mebzuliyet durumu söz konusu.
Kısacası dostlar, tam bir sanat ve üretim düşmanı olan çevrim teorisi, estetik anlayışımızın temeline bir bomba yerleştiriyor. Hazer edelim, “like” butonuna basmaktan korkalım biraz. Bir yorumda ve bir paylaşımda batmayalım… Dünya hayatında çevrimiçi olduğumuz her dakika, bizi izleyen bir çift meleğin varlığı, bir çift mavi tık’tan fazla heyecanlandırsın bizi…
Link: http://www.gencyorum.com.tr/cevrim-teorisi
